Η υπογεννητικότητα μαστίζει την Ελλάδα, καθώς όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, ο πληθυσμός της χώρας μας βαίνει μειούμενος και γηραιότερος, με την πάροδο του χρόνου. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε για το έτος 2022 αριθμό γεννήσεων 76.541, όταν το 2021 οι γεννήσεις ήσαν 85.346 (ποσοστό μείωσης 10,3%)
Μελέτη της «διαΝΕΟσις» αναφέρει πως εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την ανάσχεση της υπογεννητικότητας, το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα κυμαίνεται περί τα 8,3 – 9 εκατ, με μέση ηλικία τα 47-50 έτη, ενώ τα άτομα άνω των 65 ετών θα αποτελούν ποσοστό 30%-33% του πληθυσμού.
Τα παραπάνω στοιχεία πρέπει να λειτουργήσουν ως «κώδωνας κινδύνου» κυρίως προς την πολιτεία που απαιτείται να ενσκήψει στο ζήτημα, ούτως ώστε με πολιτικές, προγραμματισμό και στρατηγική, να επιχειρήσει να αναστρέψει τις συνέπειες.
Ο καθένας διαβάζοντάς τα μπορεί να καταλάβει τι επιπτώσεις έχει αυτό σε όλους τους τομείς της ζωής μας, όπως η κοινωνική πολιτική, η οικονομία, οι συντάξεις και η εκπαίδευση.
Σύμφωνα με έρευνα της «HOPEgenesis» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς τα αίτια της μειωμένης γεννητικότητας στην Ελλάδα είναι κατά βάση ο οικονομικός παράγοντας (ατομικό και οικογενειακό εισόδημα, οικονομικό περιβάλλον), η μη διαθεσιμότητα υπηρεσιών υγείας (δύσκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και ποιότητα των υπηρεσιών υγείας) και η αβεβαιότητα – έλλειψη σταθερότητας και προοπτικής στον εργασιακό χώρο.
Σοβαρές συνέπειες έχει και το Brain Drain που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, κυρίως νέους, που μετανάστευσαν στο Εξωτερικό τα τελευταία 15 χρόνια, λόγω καλύτερων συνθηκών εργασίας, δημιούργησαν οικογένειες εκεί και πλέον η Ελλάδα είναι αποκλειστικά τόπος ολιγοήμερων διακοπών.
Τα αποτελέσματα του προβλήματος είναι πολυεπίπεδα και αφορούν το σύνολο του πληθυσμού. Ερημοποίηση, ειδικά των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας, οικονομικές συνέπειες καθώς η μείωση του εργατικού δυναμικού συνεπάγεται μείωση της παραγωγής και της κατανάλωσης, επομένως και αργή οικονομική ανάπτυξη ή ύφεση, ενώ καταγράφεται μείωση και του βιοτικού επιπέδου συνολικά. Επιπλέον, υπάρχει συνεχής επιβάρυνση των ασφαλιστικών ταμείων, με επακόλουθο τη συνεχή μείωση μισθών και συντάξεων. Αξίζει απλά να σκεφτούμε ότι σε 25 περίπου χρόνια από σήμερα για κάθε 1 εργαζόμενο θα αντιστοιχούν 3 συνταξιούχοι ενώ η αναλογία για την επιβίωση οικονομίας και ασφαλιστικών συστημάτων είναι το ακριβώς αντίστροφο!
Η Ελλάδα είναι πολύ χαμηλά στην κατάταξη της Ευρώπης σχετικά με την υιοθέτηση πολιτικών στήριξης της μητρότητας, της οικογένειας και της γονιμότητας ενώ την ίδια στιγμή έχουμε αργήσει δραματικά να αντιδράσουμε σε κάθε επίπεδο. Απαιτείται άμεσα η εκπόνηση και εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου αναστροφής του φαινομένου και αλλαγής πλεύσης.
Το αναγκαίο σχέδιο θα πρέπει να αφορά κάθε επίπεδο λειτουργίας. Χρειάζονται πολιτικές που θα δημιουργήσουν τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που θα διευκολύνουν την δημιουργία οικογένειας. Κοινωνικές πολιτικές που θα διευκολύνουν την φροντίδα των εξαρτώμενων μελών κάθε οικογένειας με αναβάθμιση των υποδομών πρόνοιας όπου είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες, δημιουργία κατάλληλων οικονομικών συνθηκών για τόνωση εισοδημάτων και διευκόλυνση των ζευγαριών να ανταπεξέλθουν στο απαγορευτικό κόστος ζωής, βελτίωση της εργατικής νομοθεσίας ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητα στον εργασιακό τομέα συνέπεια τεκνοποίησης, δημιουργία Κέντρων Συμβουλευτικής και Στήριξης της οικογένειας, στήριξη ζευγαριών με πρόβλημα γονιμότητας, λειτουργία βρεφικών και παιδικών σταθμών σε επαγγελματικούς χώρους, μείωση κόστους ανατροφής και εκπαίδευσης παιδιών, φορολογική πολιτική με ισόβιες φοροεκπτώσεις για γονείς 2+ παιδιών κ.α
Η Υπογεννητικότητα είναι η μεγαλύτερη απειλή για την χώρα μας και μαγικές ή γρήγορες λύσεις δεν υπάρχουν. Ειδικά για μία μικρή χώρα όπως η Ελλάδα είναι κυριολεκτικά υπαρξιακό θέμα. Δεν μιλάμε απλά για νοοτροπία, κουλτούρα ή πολιτική αλλά για Εθνικό συμφέρον και ανάγκη. Να υπάρχει μία Ελλάδα και για τα παιδιά μας…
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΡ. ΣΟΛΩΜΟΥ
Αν. Τομεάρχης Υγείας ΠΑΣΟΚ
Καθηγήτρια Ιατρικής Παν. Πατρών
