“Μη, μη, μη, Βλαδίμηρε, μη!” κραυγάζει κοτζάμ ΝΑΤΟ, κοτζάμ Αμερική. “Μη, Βλαδίμηρε, μη!” φωνάζει κι η Ευρώπη μαζί, αλλά… στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα.
Ο Βλαδίμηρος σηκώνει τα παλαιά των υποδημάτων του, τα γυαλίζει, γράφει επάνω τα “μη”, και εισβάλλει στην Ουκρανία. Γιατί; “Από υπεροψίαν και μέθην”, θα έλεγε ο ποιητής Καβάφης. Ή, αλλιώς, λόγω του συνδρόμου της υπεροχής. Διότι α) η Ρωσία είναι πιο δυνατή από τη δύστυχη όμορη χώρα και β) ξέρει ότι ούτε το ΝΑΤΟ (Αμερική) ούτε η Ευρώπη έχουν τη βούληση να τον (την) σταματήσουν. Ως γνωστόν, σε τέτοιες περιπτώσεις, ανασταίνεται ο αρχαίος Θουκυδίδης, και αποκτά δραματική επικαιρότητα ο περίφημος διάλογος Αθηναίων και Μηλίων, από το Ε΄ Βιβλίο του μέγιστου ιστορικού.
Είναι το κεφάλαιο, όπου η μεγάλη αρχαία δύναμη, η Αθήνα, που πρωτοστάτησε στα Μηδικά, και αναγνωρίστηκε ως η ηγεμονεύουσα πόλη της Ελλάδος, απαιτεί από την ολιγάριθμη και ολιγοδύναμη νήσο της Μήλου, να παύσει να είναι ουδέτερη στα πλαίσια του Πελοποννησιακού πολέμου, και να συνταχθεί μαζί της. Γιατί; “Από υπεροψίαν και μέθην” κατά τον Καβάφη. Ή, αλλιώς, λόγω του συνδρόμου της υπεροχής. Το συγκεκριμένο χωρίο θεωρείται – και είναι – κλασικό δείγμα πολιτικού και διπλωματικού κυνισμού. Ο στρατός και τα πλοία των Αθηναίων ήδη είναι στο λιμάνι, και οι αντιπρόσωποί τους, πριν αναλάβουν στρατιωτική δράση, συσκέπτονται με τους άρχοντες των Μηλίων και ζητούν υποταγή, εδώ και τώρα. Ευκαιρίας δοθείσης, ας ειπωθεί ότι ο Θουκυδίδης διδάσκεται σε όλες τις στρατιωτικές σχολές του κόσμου, και σε πολλές πανεπιστημιακές σχολές, και, πιθανόν, διδάσκεται και στην Ελλάδα. Στο σημείο αυτό, λοιπόν, θα παραθέσουμε τον παγκοσμίου φήμης αυτόν διάλογο, όχι αυτολεξεί και πιστά, αλλά πολύ συμπυκνωμένα και σε εντελώς ελεύθερη απόδοση, μάλιστα δε, και – γλωσσικώς – ολίγον πιο… νεοελληνικά, χωρίς ωστόσο να προδοθεί στο ελάχιστο ο κορμός των επιχειρημάτων και η ουσία του νοήματος. Μέσα στη σύσκεψη ο διάλογος είναι σε εξέλιξη, και οι Μήλιοι στηρίζουν όλη τη ρητορική στρατηγική τους πάνω στην έννοια του Δικαίου.
Πάμε: Αθηναίοι: Δεν πρέπει να ξεχνάτε, άρχοντες των Μηλίων, ότι το δίκαιο, που επικαλείστε, έχει νόημα μόνον επί ισοδυνάμων αντιπάλων, αλλά επί μη ισοδυνάμων ο δυνατός είναι που ορίζει το “δέον γενέσθαι”, και ο αδύνατος απλά υποχωρεί και λέει “ναι”. Εμείς αυτά σας τα λέμε, γιατί έτσι και εμείς βγαίνουμε κερδισμένοι κι εσείς βγαίνετε κερδισμένοι. Μήλιοι: Καλά, και πώς γίνεται να είμαστε κι εμείς κι εσείς κερδισμένοι, αφού εμείς θα γίνουμε δούλοι, κι εσείς θα είστε αφεντικά μας; Αθηναίοι: Αχ, κάνετε πως δεν καταλαβαίνετε! Μα, διότι εσείς θα γλιτώσετε από τα χειρότερα, κι εμείς, διότι δεν μας συμφέρει να καταστραφείτε, αλλά το συμφέρον μας είναι να σας έχουμε γερούς, και να είστε μαζί μας. Μήλιοι: και γιατί δεν δέχεστε να είμαστε φίλοι σας κι όχι εχθροί σας, αλλά με το δικαίωμα να μείνουμε ουδέτεροι; Άραγε, σας αρέσει να σας μισούμε; Αθηναίοι: πώς να σας το πούμε, ρε παιδιά, δε θέλουμε την αγάπη σας, σας θέλουμε μαζί μας. Το καταλαβαίνετε; Αλλιώς, είναι χίλιες φορές προτιμότερο να μας μισείτε, γιατί το μίσος του άλλου αποδεικνύει πως είμαστε δυνατοί. Μήλιοι: Κοιτάξτε, εμείς είμαστε ακόμα ελεύθεροι, και θα ήταν για μας ντροπή κι απόδειξη δειλίας να μην κάνουμε τα πάντα, για να μη γίνουμε δούλοι. Αθηναίοι: Αυτά είναι θεωρίες. Εδώ, αγαπητοί μου, κρίνεται η σωτηρία σας. Είστε μπροστά στο μεγάλο σταυροδρόμι της Ιστορίας. Αποφασίστε συνετά! Είμαστε απείρως πιο δυνατοί και πιο πολλοί, και δεν σας παίρνει να αντισταθείτε! Προσγειωθείτε, μην είστε χαζοί! Μήλιοι: Καμιά φορά, οι τύχες του πολέμου δεν κρίνονται μόνον από τα μέσα κι απ£ τους αριθμούς. Υπάρχει κι αυτό που λέγεται λεβεντιά. Άλλωστε, εάν εμείς τώρα υποχωρήσουμε, δεν θα έχουμε καμιά ελπίδα πια, ενώ, αν αγωνιστούμε, διατηρούμε ζωντανές τις ελπίδες και ορατό το ενδεχόμενο να σταθούμε όρθιοι. Αθηναίοι: Αχ! Είστε βαθιά νυχτωμένοι! Μωρέ, η ελπίδα στους αδύναμους δε γεννάει ελπίδες, γεννάει καταστροφή. Μήλιοι: Εντάξει, το ξέρουμε πως είστε ισχυροί, όμως πιστεύουμε ότι θα είναι μαζί μας κι οι θεοί, γιατί αυτοί με τους άδικους δεν τα πάνε καλά. Εξάλλου, βασιζόμαστε και στη βοήθεια των Λακεδαιμονίων συγγενών, που δεν μπορούν να την αρνηθούν, γιατί η άρνηση θα είναι γι£ αυτούς ντροπή. Αθηναίοι: Γελιέστε! Πρώτον, η επιβολή του ισχυρότερου είναι φυσικός νόμος, και δεν τον αρνούνται ούτε κι οι θεοί. Ο νόμος αυτός ισχύει από γενέσεως κόσμου και θα υπάρχει πάντα. Και, δεύτερον, όσο για τη βοήθεια που καρτεράτε από τους Λακεδαιμονίους, λυπούμαστε που είστε αγαθοί! Τελικά, δεν μας ξέρετε καλά, εμάς τους Αθηναίους. Εμείς δεν κάνουμε πίσω. Ξεστραβωθείτε και γίνετε ρεαλιστές! Στη ζωή προκόβουν αυτοί που, βέβαια, δεν υποχωρούν μπροστά στους ίσους, αλλά μπροστά στους πιο δυνατούς κάνουν τουμπεκί και είναι υποχωρητικοί. Λοιπόν, μάγκες, για να τελειώνουμε, θέλετε πόλεμο ή ασφάλεια; Διαλέξτε! Σκεφτείτε καλά και διαλέξτε! Προς το παρόν, άντε γεια! Μήλιοι: Στα τσακίδια! /// ΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: αναμφίβολα, ο Βλαδίμηρος διαβάζει Θουκυδίδη! Αλλά, πώς τον διαβάζει; Κριτικά και συνειδητά ή μηχανικά και παπαγαλία; {Σημείωση: στην αναμέτρηση που ακολούθησε, οι αλαζόνες Αθηναίοι, όπως αναμενόταν, βγήκαν νικητές, και εκτέλεσαν άπαντα τον ανδρικό πληθυσμό, πούλησαν δε όλα τα γυναικόπαιδα στα σκλαβοπάζαρα. Ήταν, όμως, από τις τελευταίες ΪκαλέςΜ τους στιγμές. Σύντομα η Αθήνα θα συντριβεί κάτω από το βάρος της εγκληματικής της αλαζονείας}.
Από την έντυπη έκδοση “ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ”