Εν κρυπτώ και παραβύστω: Ξεκινάει το δελτίο ειδήσεων και στα πρώτα νέα παρελαύνει η σύλληψη του διευθυντή του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου της Αθήνας για “φακελάκι”. Ωστόσο, το “φακελάκι” δεν είναι ούτε είδηση, ούτε νέο. Είναι τόσο παλιό, τόσο κανονικό και τόσο σύνηθες, όσο η διαδοχή της ημέρας από τη νύχτα και της νύχτας από τη μέρα.
Από τη στήλη “Εγώ σου λέω τον πόνο μου,
κι εσύ μου γράφεις «γράψ΄ τα», στην εφημερίδα “ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ”
Φυσικά, δε μιλάμε για τις περιπτώσεις που ο εγχειριζόμενος, έχοντας την οικονομική ευχέρεια ή και συμπιέζοντας τα του οίκου του, νιώθει την ανάγκη να προσφέρει κάτι στον γιατρό που τον λυτρώνει από μια δεινή δοκιμασία, χειρονομία που τιμά τον πρώτο χωρίς να απαξιώνει τον δεύτερο, και που εν μέρει υποκαθιστά την πολιτεία, όπως θα φανεί παρακάτω, αλλά μιλάμε για καταστάσεις, όπου ο γιατρός από θεράπων του συνανθρώπου γίνεται βασανιστής του. Γιατί βασανιστήριο είναι να απαιτείς από τον φαμελίτη μεροκαματιάρη ή τον συνταξιούχο των 700 ή 800 ή 1.000 ευρώ να κόψει τον λαιμό του και να εξοικονομήσει τρείς, τέσσερις ή πεντέξι ή συχνά και παραπάνω χιλιάδες.
Δεν είναι λίγοι δίπλα μας αυτοί που έχουν βιώσει το θανατηφόρο άγχος που τους προκαλεί το “αίτημα” του χειρουργού του δημόσιου νοσοκομείου. Ασφαλώς, αυτό είναι ατομικό “άθλημα”, και δεν πρέπει να γενικεύουμε. Υπάρχουν χειρουργοί διαμάντια, κυρίως στα νοσοκομεία της περιφέρειας, που αυθόρμητα σου θυμίζουν τη φράση του ποιητή Μένανδρου «ως χαρίεν άνθρωπος, όταν άνθρωπος η!».
Στα μεγάλα δημόσια, όμως, νοσοκομεία οι συνθήκες για τον ασθενή είναι κατά κανόνα δύσκολες. Το εκβιαστικό “φακελάκι” – πλην εξαιρέσεων – έχει γίνει “παράδοση”, έχει καταστεί “έθιμο”, έχει εμπεδωθεί ως “θεσμός”, και φαίνεται πως από τα φοιτητικά τους ακόμα χρόνια οι θλιβεροί απόγονοι του Ιπποκράτη προπονούνται ψυχολογικά για το ανθηρό οικονομικά μέλλον που ανοίγεται μπροστά τους, εφόσον πατήσουν στα προσοδοφόρα σκαλοπάτια. Αλλιώς δεν εξηγείται η άνεση με την οποία ανακοινώνουν “εν κρυπτώ και παραβύστω” – στο μισοσκότεινο γραφειάκι του νοσοκομείου τις απαιτήσεις τους, τις εντελώς παράνομες, αντικοινωνικές και ηθικά ασυγχώρητες. Και μάλιστα, σε συμπολίτες που κάνουν το σκατό τους παξιμάδι, για να συντηρήσουν στοιχειωδώς τη φαμίλια. Αλήθεια, πώς το έχουν πάρει έτσι;
Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί και να μην συνυπολογίσεις το γεγονός ότι ένας τέτοιος επιστήμονας, με υπερδεκαπαντετείς ανώτατες σπουδές (ιατρική σχολή, ειδικότητα, εξειδίκευση κατά κανόνα στο εξωτερικό και άλλα πιθανόν συμπληρώματα) και ποιος ξέρει με ποιες αιματηρές θυσίες, και με τέτοιο μέγεθος ευθυνών, αφού η ζωή όλων μας σε κάποιες στροφές θα εξαρτηθεί από το δικό τους έλεος, αμείβεται λιγότερο από έναν μέσο ελεύθερο επαγγελματία χειρώνακτα! Αυτό, βεβαιότατα, δεν δίνει στον γιατρό το δικαίωμα να πιάνει από τον λαιμό και να καρυδώνει τον ασθενή που θα βρεθεί στον δρόμο του, αλλά στη δίκη που θα κριθεί η τύχη του καρδιοχειρουργού του Ιπποκράτειου, θα ήταν δίκαιο να κάτσει δίπλα του και η πολιτεία μας για την ηθική αυτουργία της. Καθόσον ο φυσικός αυτουργός είναι πρόδηλος, ο ηθικός όμως σφυρίζει αδιάφορα. Σε κάθε περίπτωση, για να μείνουμε στον πυρήνα του θέματος, η σιχαμερή εικόνα του εκβιάζοντος (μεγαλο)γιατρού είναι το χείριστο είδος εκμετάλλευσης, και της ταιριάζει η καθολική και συντριπτική απαξίωση.
Από ιστορικής και κοινωνιολογικής, δε, απόψεως, το “φακελάκι”, σε όλες τις μορφές και τις εκδοχές του, είναι πλήρης απόδειξη πως διακόσια κοντά χρόνια από την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, δεν έχουμε ακόμα απογαλακτιστεί από το βασανιστικό οθωμανικοκατοχικό παρελθόν μας.