Παύλος Ζαφειρακόπουλος: “H αρετή της ελεημοσύνης και η πρακτική εφαρμογή της στη ζωή του ανθρώπου”

“H αρετή της ελεημοσύνης και η πρακτική εφαρμογή της στη ζωή του ανθρώπου” ήταν το θέμα της εσπερινής ομιλίας του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Παύλου Ζαφειρακόπουλου, Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίων Αποστόλων Περιθωρίου Αιγείρας, η οποία έλαβε χώρα, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2023, στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

Ο ομιλητής ανέφερε ότι η ελεημοσύνη συνδέεται τόσο με την πίστη, όσο και με την αγάπη. “Η πίστη έχει την έννοια της εμπιστοσύνης, η οποία είναι έννοια κλειδί στην ελεημοσύνη. Με λίγα λόγια, θα λέγαμε ότι αυτός που αδυνατεί να κάνει ελεημοσύνη, σημαίνει πως εμπιστεύεται τη ζωή του σε κτιστά πράγματα (όπως τα χρήματα), παρά στον Άκτιστο Θεό.

Ελεημοσύνη δεν είναι μόνο να προσφέρει κάποιος υλικά πράγματα εκ του περισσεύματος ή του υστερήματός του, αλλά ακόμη και τον ίδιο σου τον εαυτό. Το έλεος εκπηγάζει αποκλειστικά και μόνο απ’ την αγάπη και, σε τελική ανάλυση, η ελεημοσύνη είναι αγάπη. Η αληθινή ελεημοσύνη προϋποθέτει πραγματική ελευθερία και οδηγεί στην αληθινή αυτονομία, γιατί ταυτίζεται με την ανιδιοτελή προσφορά. Δεν επιτελείται σε ηθικό ή ψυχολογικό επίπεδο, διότι η ελεημοσύνη που δείχνουν οι Άγιοι είναι η εξωτερική έκφραση της εσωτερικής τους ανακαίνισης εν Αγίω Πνεύματι. Ο άνθρωπος είναι ελεήμων και φιλεύσπλαχνος, επειδή έχει βιώσει την ελεημοσύνη και τη φιλευσπλαχνία του Θεού απέναντί του, ενώ ξέρει ότι δεν την αξίζει. Είναι ζωή εν χάριτι, κατά την οποία ο ελεηθείς ελεεί και ο αγαπημένος αγαπά.”

Αντλώντας παραδείγματα από την πατερική παράδοση και διδασκαλία ο  ομιλητής αναφέρθηκε στα είδη της ελεημοσύνης, πηγή της οποίας είναι η άπειρη ευσπλαχνία του Τριαδικού Θεού. “Εκτός από την υλική υπάρχει και η πνευματική ελεημοσύνη, στην οποία εντάσσεται η συμμετοχή στη χαρά και τη λύπη του άλλου, η συγχώρηση προς τους εχθρούς, η βοήθεια και η συμπαράσταση σ’ έναν άνθρωπο, που δεν μπορεί να εργασθεί ή να εξυπηρετηθεί, ο παρηγορητικός λόγος σ’ έναν ασθενή ή ένα φυλακισμένο ή σ’  ένα ηλικιωμένο που νιώθει μοναξιά, η καθοδήγηση ενός πάσχοντος ψυχικά συνανθρώπου στην εξομολόγηση και τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας κ.λπ. Και πάνω απ’ όλα αυτά, πνευματική ελεημοσύνη είναι η προσευχή που κάνουμε για όλους αυτούς τους αδελφούς μας και ιδιαίτερα για τους εχθρούς μας.

Ολοκληρώνοντας ανέφερε ότι η ελεημοσύνη δόθηκε από τον Θεό ως εντολή της αγάπης. “Καλή είναι η ελεημοσύνη, με την οποία φαίνεται πως διασκορπίζεται ο πλούτος, στη πραγματικότητα όμως συγκεντρώνεται, γιατί, όπως ένας αγρότης που δίδει στην γη και στη συνέχεια συλλέγει σπόρους, έτσι και η ελεημοσύνη φαίνεται πως προσφέρεται στους άλλους, ενώ πραγματικά αποκτά αυτός που έδωσε. Το μέγεθος της ελεημοσύνης δεν εκτιμάται ανάλογα με τα προσφερόμενα πνευματικά ή υλικά αγαθά, αλλά με τη θέληση αυτού που προσφέρει. Η γενναιοδωρία δεν εκτιμάται ανάλογα με το μέγεθος της δωρεάς, αλλά ανάλογα με την διάσταση που έχει το δώρο σε σχέση με τον πλούτο του δωρητή. Βασίλισσα των αρετών είναι η ελεημοσύνη, η οποία ως καλύτερο μέσο, ανοίγει γρήγορα τις πόρτες του ουρανού για τους ευσπλαχνικούς.

Η ελεημοσύνη είναι μητέρα της αγάπης. Αυτή είναι φάρμακο για τα αμαρτήματά μας, κάθαρση για την ακαθαρσία της ψυχής μας, κλίμακα στηριγμένη στον ουρανό,  η οποία μας συνδέει με το σώμα του Χριστού. 

Μετά το πέρας της ομιλίας, ο Σεπτός Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμος ευχαρίστησε θερμά τον ομιλητή για την εμπεριστατωμένη πνευματική ομιλία του και ευχήθηκε πατρικώς σε όλους τους παρευρισκομένους  η προσευχή «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Σου, καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν Σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά μου» (Ψαλ. 50, 3) να συνέχει τις καρδιές όλων, ώστε μέσα από τη φιλανθρωπία του Τριαδικού Θεού, κατά την πνευματική μας πορεία προς το Πάσχα, να διδασκόμεθα, να τη βιώνουμε εσωτερικά και να την εξωτερικεύουμε προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό μας.