Ευλογημένη… ατυχία

Διαβάζω στο προηγούμενο φύλλο της ανά χείρας εφημερίδας  ότι οσονούπω ο ίδιος ο πρωθυπουργός από τη διπλανή Πάτρα θα εξαγγείλει την κατασκευή διυλιστηρίου και την αξιοποίηση των νερών του αιγιώτικου ποταμού, του Σελινούντα. Καιρός ήταν! Ήδη από την ανατολή της επιστήμης ο Θαλής είχε ορίσει το υγρό στοιχείο ως την αρχή και το άπαν του κόσμου, και σήμερα είναι πανταχόθεν ομολογημένο πως το ύδωρ είναι ο χρυσός του μέλλοντος χρόνου.

Του Κώστα Βελαώρα
Από τη στήλη “Εγώ σου λέω τον πόνο μου, κι εσύ μου γράφεις «γράψ΄ τα», στην εφημερίδα “ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ”

Ας παραθέσουμε μια σύντομη”βιογραφία” του υδάτινου αυτού ανατολικού ορίου της πόλης. Ο Σελινούς (Σελινούντας) πήρε τ’ όνομά του από τον ομώνυμο μυθικό τελευταίο βασιλιά των Πελασγών Αιγιαλέων, των οποίων την εξουσία κατέλυσε, περί τα 1400 π.Χ., το εξ Αττικής επελθόν φύλο των Ιώνων. Μάλιστα, ο Πελασγός βασιλιάς , αναγνωρίζοντας τη νέα ηγεσία, έδωσε την πανέμορφη θυγατέρα του, την Ελίκη, ως σύζυγο στον αρχηγό και γενάρχη της φυλής, τον Ίωνα. Ο τελευταίος, για να τιμήσει την εντόπια σύντροφό του, ίδρυσε νέα πόλη και της έδωσε το όνομα της μεγαλομάτας Ελίκης. Η πόλη της Ελίκης κοσμήθηκε με περισσή αίγλη και αργότερα κατέστη η πρώτη πρωτεύουσα της ένδοξης Αχαϊκής Συμπολιτείας, της τελευταίας αρχαίας Ελληνικής Ομοσπονδίας. Όμως, η Ελίκη είχε κακή τύχη. Στα 373 π.Χ. εξαφανίστηκε από τον χάρτη, θύμα μεγάλου καταστροφικού σεισμού και της επακολουθήσασας θαλασσοπλημμύρας. Έκτοτε, στην κορυφή της συμπολιτείας αναρριχήθηκε το Αίγιο, που έγραψε τη δική του βαριά ιστορία.

Ο Σελινούντας, με πηγές από το υψηλότερο σημείο του Ερύμανθου, στα χρόνια τα παλιά περνούσε καταμεσής του Αιγίου και χυνόταν κοντά στον σημερινό παραθαλάσσιο Αι – Νικολάκη. Με κατά καιρούς ανθρώπινες επεμβάσεις εξετράπη ανατολικά, στην τωρινή του θέση. Μέχρι πριν έξι – επτά δεκαετίες, ήταν ακόμα ορατά κομμάτια από γεφύρια, πλησίον του ναού των Αγίων Αποστόλων. Παλιότερα, από την υπερχείλιση του ποταμού  συνέβησαν μεγάλες καταστροφές στα καταληκτικά χωριά (σημερινά διαμερίσματα του δήμου Αιγιαλείας) των Βαλιμiτίκων και της Τεμένης, με πιο οδυνηρή εκείνη του 1956, υπό την πίεση της οποίας στα επόμενα έτη έγιναν αντιπλημμυρικά έργα, με αποτέλεσμα εν μέρει να… “φυλακιστεί” και ποσώς να ηρεμήσει ο ποταμός με την πελασγική ετυμολογία. Τώρα, όπως είπαμε στην αρχή, θα δρομολογηθεί και η προσεχής εκμετάλλευσή του. Κι είπαμε πως καιρός είναι.

Εδώ καλό είναι να διηγηθούμε μια παλιά ιστοριούλα. Στα 1962, ακριβώς εξήντα χρόνια πίσω, τέτοιες μέρες, επέστρεψε για πρώτη και – φευ! – για τελευταία φορά στην Ελλάδα ο συμπολίτης μεγάλος Ατομικός Φυσικός, Γεώργιος Δούσμανης, από τα πιο αστραφτερά και μεγαλειώδη μυαλά ανά τον κόσμο στον περασμένο αιώνα. Αφού διέπρεψε ως φοιτητής και ως μεταπτυχιακός και διδακτορικός σπουδαστής στο περιώνυμο University of Columbia, την τελευταία εξαετία είχε διαγράψει μια ουρανομήκη πορεία στο πιο έγκυρο ερευνητικό κέντρο της Νέας Υόρκης, στο Radio Comporation of America (RCA), και τέσσερα χρόνια ενωρίτερα είχε ακουμπήσει με την εφεύρεση των “Φορέων Αρνητικής Μάζας” το Νόμπελ Φυσικής, το οποίο αδίκως στερήθηκε. Δυστυχώς, στα 1966, σε ηλικία μόλις 37 ετών, ο εκρηκτικός αυτός επιστήμων, η “διάνοια” κατά κοινή ομολογία, ο φοιτητής που έγινε μύθος στο Κολούμπια, …τι έλεγα μωρέ, α, ναι, έλεγα ότι στα 1966 … αλλά δε θέλω να το επαναλάβω, γιατί με αρρωσταίνει το συγκεκριμένο ρήμα με τη συγκεκριμένη μνήμη. Αυτήν την επτάμηνη – οχτάμηνη περίοδο, λοιπόν, που κλήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία, για να συνδράμει στην  οργάνωση του νεότευκτου Πυρηνικού Ερευνητικού Κέντρου “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ” και να διδάξει στους πρώτους μεταπτυχιακούς φοιτητές εν Ελλάδι, ήρθε και στο λατρεμένο του Αίγιο, στην πόλη της ανατροφής του και των εγκύκλιων σπουδών του.

Την Κυριακή, μετά τον εκκλησιασμό, έδωσε και μια μνημειώδη διάλεξη στο κεντρικό κινηματοθέατρο ΛΟΥΞ, μπροστά σε μια πάνδημη κοσμοπλημμύρα, που παλλόταν από ιερή συγκίνηση κι ενθουσιασμό για την επιστροφή του δικού της “Γιώργη”. Μετά τη διάλεξη, ο Δούσμανης, με την προσφιλή του συνοδεία, επισκέφτηκε τα γραφεία της Ε.Φ.Α., όπου – αφού ξανάζησε μικρές τεράστιες εφηβικές αναμνήσεις και ανατροφοδότησε με καινούρια ύλη τη θαυμάσια και πεντακάθαρη ψυχή του – συζήτησε τα τοπικά με παράγοντες της πόλης. Πρόεδρος της Ε.Φ.Α. ήταν ο έγκριτος μαθηματικός και διανοούμενος Κ. Παπαγιαννόπουλος, εξάδελφος του γνωστού θεατράνθρωπου, από το Διακοπτό της γειτονιάς μας.

Πάνω στη συζήτηση, που λέτε, ένας από τους συνομιλητές τού παραπονέθηκε, συν τοις άλλοις, και για μια γεωλογική… ατυχία: “Βλέπεις, αγαπητέ Γιώργο, έχουμε κι αυτήν την κατάρα που μας κυνηγάει και λέγεται Σελινούντας …”. Ο Δούσμανης χαμογέλασε: “Όχι: του λέει “ο Σελινούντας δεν είναι κατάρα, είναι ευλογία, η πιο τρανή απ’  όσες έχει η περιοχή μας”. Και είπε αυτά που εμείς τώρα, στα 2022,συζητάμε να γίνουν, κι ακόμα παραπάνω. Ήταν τότε που ο Δούσμανης είχε της αστραπής τη γρηγοράδα, κι εμείς ήμασταν χρόνια και ζαμάνια πίσω!